Kültür böğürtleni üzümsü meyveler sınıfında tanımlanan bir bitkidir. Böğürtlen (Rubus spp.) çok yıllık çalımsı formda yıllık düzenli bir bakım isteyen bir bitkidir. Böğürtlenin dikim alanını sınırlayan en önemli etken meyvelerinin çok hassas ve hasadının itina istemesidir. Böğürtlene dayalı dondurma, meyveli yoğurt ve pastanecilik sektörünün ciddi alım yapması durumunda üretim alanı genişleyecektir. 2005 yılı verilerine göre 2200 ton böğürtlen ülkemizde üretilmektedir. Çilek bitkisinde istatistikler sağlıklı tutuluyor iken böğürtlen konusunda bunu söylemek zordur.

Botonik Özellikleri

Böğürtlen çok yıllık her yıl kendini dip sürgünleri ile yenileyen bir üretim parselinde 14-15 yıl ekonomik verim verebilen bölge ekolojiye adaptasyon yeteneği yüksek bir bitkidir. Ülkemiz koşullarında yaygın olarak üretimi yapılan 10 12 çeşit kültür formu mevcuttur. Bunların önemli bir kısmı dikensizdir. Hasat süresi çeşide göre değişmekle birlikte 30 gün ile 45 gün arasında değişir. Çukurova bölgesi (Osmaniye - Kadirli) ova koşullarında 25 Haziran - 10 Ağustos hasat dönemidir. Meyve yükselen bir tempo ile hızlı bir olgunlaşma seyrine girmekte 15 gün maksimum verim seviyesinde seyredip son 15 günde verim giderek azalmakta ve hasat sonu gelmektedir.

Serin ekolojilerin böğürtlen kültürü sıcak ekolojilerden daha farklıdır. Çukurova ve Antalyanın ovalık alanlarında Mersinin silifke bölgesinde üretim yapanlar serin ekolojinin özellikle budama sistemini taklit etmeleri durumunda yanılgıya düşerler.

Günümüzde insanların ziraai ilaç kalıntısına gösterdikleri tepkinin sonucunda gelişen organik tarım kültürü için böğürtlen bitkisi oldukça elverişlidir. Çünkü böğürtlen mevcut meyveler içerisinde hastalık ve zararlısı en az olan bitkidir. Organik tarıma bu sebeple en elverişli bitkidir.

Neden külltür böğürtleni ?

A. Meyve bahçeleri genellikle 4 - 6 yıl aralığında ekonomik verim vermeye başlarlar. Bu süre tarladan gelecek gelire bağımlı olan bir üretici için çok uzun bir süredir.

Kültür böğürtleni dikiminden bir yıl sonra dekara 1 ton ürün vererek ekonomik verime kısa zamanda ulaşır. İkinci yıldan sonra 2 - 2.5 ton ürünü dekardan almak mümkündür.

B. Sert Çekirdekli ( Şeftali, Nektarin, Kiraz, Erik ve Vişne) çiçeklenme ilkbaharın başlarında (Şubat Sonu – Mart başlarında) gerçekleştiğinden ilk bahar geç donlarından dolayı 1 yılın ürünü çiçek döneminde kaybedilebilir. 2014 yılı ilkbahar geç donları yönünden böyle bir yıl olmuştur. Son yıllarda ilkbahar geç donları meyveciliğin en önemli sorunudur. 

Böğürtlen, Ahududu Böğürtlen Melezleri Nisan sonu gibi çiçeklenmeye başladığından ilkbahar geç donlarından kesinlikle zarar görmezler. Bu açıdan çok güvenli bir meyvedir.

 

C. Sert Çekirdekli Meyveler ( Şeftali, Nektarin, Kiraz, Erik ve Vişne) çiçeklenmesi çok kısa zamanda gerçekleşir. Mart başlarında 1 haftalık bir süreçte ağaçlar tüm çiçeklerini açarlar. Çiçeklenmeden 70 – 80 gün sonra hasat olgunluğuna gelirler. Hasat süresi de 1 hafta içerisinde gerçekleşir. 1 haftalık hasat süresinde ürün fiyatları düşük ise üretici o yılı zararla kapatır.

 

Böğürlenin ise çiçeklenme zamanı Nisan sonunda başlar. 20 - 35 gün aralığında çiçeklenme devam eder. Hasat süresi 25 – 45 gün aralığındadır. Hasat geniş zamana yayıldığından üreticinin zarar etme olasılığı yoktur. Ayrıca albenisi çok yüksek olan bu ürüne tüketiciler hiçbir zaman kayıtsız kalmazlar.

 

D. Böğürtlen taze satılamadığı durumlarda diğer meyve türlerine göre alternatif ürünlere dönüştürülmesi daha kolay olan bir üründür. Reçel, marmelat, meyve suyu ve pestil gibi…

 

E. Meyve bahçelerinin etrafını çitle çeviren üreticiler bu çevirdikleri çitlerin yanına böğürtleni dikerek ek bir gelir elde edebilirler.